سفر از خرابات به پاپ

 

کبیر هویدا

خواننده و آهنگساز

ایده ایجاد اولین گروه آماتور در افغانستان از ظاهر هویدا و عزیز آشنا بود

در دورانی که تنها موسیقی خرابات و محلی در افغانستان شنوندگان خود را داشت و تقریبا برای طبقه جوان هیچ موسیقی وجود نداشت، گروهی از جوانان افغان برای نخستین بار گروه موسیقی آماتور/ پاپ را در کشور بنیان گذاشتند که با تشویق و استقبال گرم مردم رو به رو شد.

اولین گروه موسیقی آماتور در سال‌های ۱۹۶۳ و ۱۹۶۴ در افغانستان تاسیس شد. ایده ایجاد این گروه از ظاهر هویدا و عزیز آشنا از هنرمندان مشهور افغانستان بود.

آقا محمد کارگر، احمد شاکر، چترام سانی، سید حبیب علوی، کبیر هویدا و یونس موسیق یار از دیگر اعضای این گروه بودند.

چترام پانزده ساله کوچک ترین عضو و عزیز آشنا ۲۳ ساله بزرگترین عضو این گروه بود.

آغاز کار این گروه، همزمان با قدم‌هایی که احمد ظاهر فرزند نخست وزیر آن زمان در عرصه موسیقی برداشته بود، دروازه دنیای موسیقی را به روی بسیاری از جوانان باز کرد و پس از آن گروه‌های آماتور بعدی چون گروه باران و چهار برادران تاسیس شدند.

رحیم جهانی، مسحور جمال، ضیا سراج، شیر شرار، از هنرمندانی بودند که بعدا به اولین گروه آماتور پیوستند.

به دلیل استقبال گرم مردم از این گروه، اوقات طلایی رادیوی افغانستان (هشت و نیم تا نه و نیم شام) پس از اخبار پشتو و فارسی به این گروه اختصاص داده شد.

اولین گروه موسیقی آماتور، در دو سال آغاز کارش به شهرت بسیاری دست یافت و علاقمندان خود را در بین مردم افغانستان یافت.

این گروه در رادیو افغانستان تحت نظارت استاد زلاند از پیشکسوتان عرصه موسیقی کار می‌کرد زیرا موسیقی آماتور روشی تازه بود و و لازم بود که این گروه زیر نظر بزرگی در عرصه موسیقی کار کند.

استاد زلاند خود نیز در انقلاب موسیقی افغانستان نقش مهمی داشت.

آهنگ‌های بامیان، غزنی و زهره از جمله آهنگ‌هایی بودند که توسط وی ساخته شد که با سبکی متفاوت از غزل، پاپ و موسیقی فلکوریک هستند.

تفاوت موسیقی آماتور با موسیقی خرابات

آلات موسیقی این دو سبک نیز کاملا متفاوت بودند، در موسیقی آماتور به استثنای طبله تمام آلات موسیقی خاص بود

سبک موسیقی خرابات سنگین و پخته به روش کلاسیک است و موسیقی آماتور موسیقی شهری و روز بود که سبک‌تر خوانده می‌شد و مخاطبان خاص آن جوانان بود.

آلات موسیقی این دو سبک نیز کاملا متفاوت بود، در موسیقی آماتور به استثنای طبله تمام آلات موسیقی خاص بود.

آلات موسیقی آماتور غربی است و شامل ارکوزیم، فلوت آهنی، پیانو، گیتار، ویولا و ویالون می‌شود.

اما رباب، هارمونیه، نی، بانکس، سه تار و دوتار از جمله آلات موسیقی خرابات اند که مربوط به موسیقی شرق است.

تفاوت دیگر میان موسیقی پاپ و خرابات آن زمان این بود که هنرمندان در موسیقی آماتور به شکل مسلکی موسیقی را نخوانده بودند و گل های خودروی بودند که جنون آمیز در تلاش آموختن موسیقی بودند.

اعضای اولین گروه موسیقی آماتور در افغانستان با شوقی خستگی‌ناپذیر موسیقی را آموختند و جای خود را دلهای مردم باز کردند.

اعضای این گروه لباسی متفاوت می‌پوشیدند. پوشش معمول غربی. آنان بوت‌های نوک تیز، پتلون‌های سیاه، کت‌های جگری با دکمه‌های طلایی به تن داشتند.

انتخاب شعر در گروه آماتور

غنای یک آهنگ از انتخاب شعر شروع می‌شود. هر قدر که ظرافت‌های شعر زیاد باشد به دل آهنگساز چنگ می‌زند. زیبایی و گرمی شعر، آهنگساز را وا می‌دارد که بهترین آهنگ‌ها را بسازد.

اولین گروه آماتور افغانستان در کنار استفاده از اشعار مجموعه‌های شعر، از شعرهایی که در مجله‌های ایرانی و افغانی به نشر می‌رسید، استفاده می‌کرد.

اشعار آهنگ‌ها پس از این که از سوی گروه انتخاب می‌شد، از سوی مدیریت موسیقی رادیو نیز باید تایید می‌شد.

گاه گاهی نیز شماری از شاعران شعر خود را برای تهیه آهنگ به هنرمندان می‌سپردند.

"در دورانی که تنها موسیقی خرابات و محلی در افغانستان شنوندگان خود را داشت و تقریبا برای طبقه جوان هیچ موسیقی وجود نداشت، گروهی از جوانان افغان برای نخستین بار گروه موسیقی آماتور/ پاپ را در کشور بنیان گذاشتند"

کبیر هویدا

مثلا از اقبال رهبر توخی، یکی از شاعران افغانستان می‌توان یاد کرد که بعضی اوقات اشعارش را به مسحور جمال، ظاهر هویدا و من برای تهیه آهنگ می‌داد.

" امشب ز دست می‌دهم عشق هزار ساله را

وز در سینه می‌کشم تابوت آه و ناله را" از اشعار این شاعر بزرگ است که آهنگش را مسحور جمال ساخت.

استقبال مردم از موسیقی پاپ

"شنیدم از این جا سفر می‌کنی" از ظاهر هویدا

"تو در چشم من همچو موجی / خروشنده و سرکش و ناشکیبا" از کبیر هویدا

"لیلا لیلا ماییم عاشق و شیدا" از مسحور جمال

از معروف‌ترین آهنگ‌های اولین گروه موسیقی آماتور در افغانستان است که ماندگار شدند.

اولین گروه آماتور در افغانستان به مناسبت‌های مختلف ملی کنسرت‌هایی را راه اندازی می‌کردند. بلیط این کنسرت‌ها به قیمت ده تا بیست افغانی به فروش می‌رسید.

این گروه بعضی اوقات کنسرت‌های رایگانی با هدف خیرخواهانه نیز برپا می‌کردند. کنسرت برای معلولان و بانوان از این جمله کنسرت‌ها بود.

صفحه ویژه سایت فارسی بی بی سی : موسیقی افغانستان، از خرابات تا راک